Το κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα στη χώρα μας έχει γίνει αντικείμενο έντονων συζητήσεων τις τελευταίες δεκαετίες.
Πώς άλλωστε να μην είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, αφού το κράτος συμμετέχει στη στήριξη των ασφαλιστικών ταμείων σε ποσοστό 27% ετησίως;
Δυστυχώς όμως, οι συζητήσεις εξαντλούνταν στη βιωσιμότητα και στην εκάστοτε ταμειακή επάρκεια του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος. Η σωστή προσέγγιση ωστόσο, θα έπρεπε να ξεκινά από την αναζήτηση των αιτιών και των εγγενών στρεβλώσεων του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος, που το κατέστησαν τελικά προβληματικό και δυσθεράπευτο, με επιπτώσεις, όχι μόνο στη βιωσιμότητα, αλλά και στην αναλογιστική δικαιοσύνη του.
Η ίδια η δομή του συστήματος, με πλήθος Ταμείων που αντιστοιχούσαν σε κάθε επαγγελματικό κλάδο, καθένας εκ των οποίων διέπετο από διαφορετικούς κανόνες, διαμόρφωσαν τη φυσιογνωμία ενός διάσπαρτου, διάτρητου, ανομοιόμορφου και, εν τέλει, άνισου συστήματος. Ταυτόχρονα, υπήρχαν υπερ-ταμεία στα οποία συνυπήρχαν οι κλάδοι κύριας ασφάλισης, επικουρικής, πρόνοιας και ασθένειας˙ υπήρχαν ταμεία που είχαν κάποιους από τους παραπάνω κλάδους˙ υπήρχαν και ταμεία αμιγώς κύριας ή επικουρικής ασφάλισης ή πρόνοιας ή παροχών ασθένειας. Μια δομή άτακτη, πρόχειρη, δυσλειτουργική.
Επιπλέον, παρατηρείτο το φαινόμενο, από γεννήσεως του συστήματος, της δημιουργίας και διατήρησης ανισομεγεθών ταμείων (κάποια ταμεία είχαν ελάχιστους ασφαλισμένους ενώ άλλα αφορούσαν μεγάλο πλήθος ασφαλισμένων), κάθε ένα από τα οποία είχε τους δικούς του καταστατικούς κανόνες και, κυρίως, το δικό του τρόπο λειτουργίας.
Και αυτή η «ασφαλιστική αποκέντρωση», έτρεφε τον ασθματικό χαρακτήρα του συστήματος και δημιουργούσε ασφαλισμένους και συνταξιούχους πολλών ταχυτήτων.
Ενδεικτικώς, το 1990 λειτουργούσαν 327 φορείς κύριας και επικουρικής ασφάλισης και λοιπών παροχών. Το 1999 µε το Ν. 2676/1999, συστάθηκε το Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Δημοσίων Υπαλλήλων και καταργήθηκαν τα επικουρικά ταμεία των υπαλλήλων εκάστου υπουργείου. Ακολούθως, το 2008, επί κυβερνήσεως Ν.Δ. με το Ν. 3655/2008, έλαβε χώρα µια εκτενής αναδιάρθρωση του ασφαλιστικού συστήματος, με τη δημιουργία έξι νέων ευρέων φορέων κοινωνικής ασφάλισης (ΕΤΑΑ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, ΤΕΑΙΤ, ΤΑΥΤΕΚΩ, ΤΕΑΠΑΣΑ, ΤΑΠΙΤ) και με τη συγχώνευση σε υπάρχοντες μεγάλους φορείς (ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, ΟΑΕΕ) μικρότερων οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης, ενώ το 2012, με το Ν. 4052/2012 δημιουργήθηκε ένας μεγάλος, ενιαίος φορέας επικουρικής ασφάλισης.
Η αντίδραση των κλαδικών συνδικαλιστικών συμφερόντων και στις δύο περιπτώσεις ήταν μεγάλη και πολλές φορές και άδικη.
Έτσι είχαμε τη διατήρηση των κανόνων που περιλαμβάνονταν στα καταστατικά των συγχωνευομένων ταμείων (παλαιών καθεστώτων), με αποτέλεσμα να διατηρήσει την πολυπλοκότητα του συστήματος.
Σε αυτό προστέθηκαν και οι διάφορες αλλαγές του νομοθετικού πλαισίου, οι οποίες τα τελευταία χρόνια έχουν πάρει τη μορφή χιονοστιβάδας. Το παζλ του ασφαλιστικού έγινε «σπορ» για δυνατούς λύτες.
Στην πραγματικότητα, το κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα είχε δομηθεί πρωτίστως πάνω σε ειδικούς κανόνες και διατάξεις με εξαίρεση ελάχιστες γενικές διατάξεις, που αφορούσαν το σύνολο των ασφαλισμένων, αν και, το δομικά εύλογο του συστήματος, υπαγόρευε ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή την ύπαρξη γενικών κανόνων για το σύνολο των ασφαλισμένων και την εισαγωγή των απαραίτητων εξαιρέσεων σε ειδικές μόνο περιπτώσεις, για τις οποίες η διαφοροποίηση κρινόταν αναγκαία, ικανή και κατάλληλη.
Η σημερινή κουβέντα για το ασφαλιστικό σύστημα πρέπει να διεξαχθεί με όρους σοβαρότητας και υπευθυνότητας.
Πρέπει να αξιοποιηθούν τα αποτελέσματα του παρελθόντος, να αποφευχθούν τα ίδια λάθη και να υπάρξει η βούληση για οριστική επίλυση του προβλήματος.
Φυσικά, αυτό, δεν επιτυγχάνεται με βίαιες λύσεις ούτε με υπερβολές.
Οι κοινωνικοασφαλιστικοί κανόνες αντικατοπτρίζονται σε ανθρώπους και μάλιστα συνδέονται με το ιερό δικαίωμα της εργασίας.
Παράλληλα, οι απότομες και αποσπασματικές αλλαγές, όχι μόνο δε λύνουν το πρόβλημα, αλλά το διογκώνουν, κοστίζοντας και στην κοινωνική συνοχή, που τόσο πολύ έχει πληγεί τα δύσκολα χρόνια της κρίσης.
Πρέπει να πούμε μια φορά ξεκάθαρα την αλήθεια στον Ελληνικό Λαό.
Να αφήσουμε στην άκρη αυτούς, που ανήκουν στο χώρο του κ.Τσίπρα και που τόσα χρόνια δεν άφησαν να γίνει κάτι καλό και οργανωμένο στο χώρο της κοινωνικής ασφάλισης για να μην καταλάβει ο Λαός ότι οι ιδεοληψίες τους ήταν λάθος και εγκληματικές και να μη χάσουν την κυριαρχία στα Σωματεία.
Είναι στο χέρι μας να κάνουμε το σωστό, με σεβασμό όχι μόνο στους σημερινούς συνταξιούχους αλλά και στις μελλοντικές γενιές.
Μπάμπης Καούκης
Πώς άλλωστε να μην είναι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος, αφού το κράτος συμμετέχει στη στήριξη των ασφαλιστικών ταμείων σε ποσοστό 27% ετησίως;
Δυστυχώς όμως, οι συζητήσεις εξαντλούνταν στη βιωσιμότητα και στην εκάστοτε ταμειακή επάρκεια του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος. Η σωστή προσέγγιση ωστόσο, θα έπρεπε να ξεκινά από την αναζήτηση των αιτιών και των εγγενών στρεβλώσεων του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος, που το κατέστησαν τελικά προβληματικό και δυσθεράπευτο, με επιπτώσεις, όχι μόνο στη βιωσιμότητα, αλλά και στην αναλογιστική δικαιοσύνη του.
Η ίδια η δομή του συστήματος, με πλήθος Ταμείων που αντιστοιχούσαν σε κάθε επαγγελματικό κλάδο, καθένας εκ των οποίων διέπετο από διαφορετικούς κανόνες, διαμόρφωσαν τη φυσιογνωμία ενός διάσπαρτου, διάτρητου, ανομοιόμορφου και, εν τέλει, άνισου συστήματος. Ταυτόχρονα, υπήρχαν υπερ-ταμεία στα οποία συνυπήρχαν οι κλάδοι κύριας ασφάλισης, επικουρικής, πρόνοιας και ασθένειας˙ υπήρχαν ταμεία που είχαν κάποιους από τους παραπάνω κλάδους˙ υπήρχαν και ταμεία αμιγώς κύριας ή επικουρικής ασφάλισης ή πρόνοιας ή παροχών ασθένειας. Μια δομή άτακτη, πρόχειρη, δυσλειτουργική.
Επιπλέον, παρατηρείτο το φαινόμενο, από γεννήσεως του συστήματος, της δημιουργίας και διατήρησης ανισομεγεθών ταμείων (κάποια ταμεία είχαν ελάχιστους ασφαλισμένους ενώ άλλα αφορούσαν μεγάλο πλήθος ασφαλισμένων), κάθε ένα από τα οποία είχε τους δικούς του καταστατικούς κανόνες και, κυρίως, το δικό του τρόπο λειτουργίας.
Και αυτή η «ασφαλιστική αποκέντρωση», έτρεφε τον ασθματικό χαρακτήρα του συστήματος και δημιουργούσε ασφαλισμένους και συνταξιούχους πολλών ταχυτήτων.
Ενδεικτικώς, το 1990 λειτουργούσαν 327 φορείς κύριας και επικουρικής ασφάλισης και λοιπών παροχών. Το 1999 µε το Ν. 2676/1999, συστάθηκε το Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Δημοσίων Υπαλλήλων και καταργήθηκαν τα επικουρικά ταμεία των υπαλλήλων εκάστου υπουργείου. Ακολούθως, το 2008, επί κυβερνήσεως Ν.Δ. με το Ν. 3655/2008, έλαβε χώρα µια εκτενής αναδιάρθρωση του ασφαλιστικού συστήματος, με τη δημιουργία έξι νέων ευρέων φορέων κοινωνικής ασφάλισης (ΕΤΑΑ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, ΤΕΑΙΤ, ΤΑΥΤΕΚΩ, ΤΕΑΠΑΣΑ, ΤΑΠΙΤ) και με τη συγχώνευση σε υπάρχοντες μεγάλους φορείς (ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, ΟΑΕΕ) μικρότερων οργανισμών κοινωνικής ασφάλισης, ενώ το 2012, με το Ν. 4052/2012 δημιουργήθηκε ένας μεγάλος, ενιαίος φορέας επικουρικής ασφάλισης.
Η αντίδραση των κλαδικών συνδικαλιστικών συμφερόντων και στις δύο περιπτώσεις ήταν μεγάλη και πολλές φορές και άδικη.
Έτσι είχαμε τη διατήρηση των κανόνων που περιλαμβάνονταν στα καταστατικά των συγχωνευομένων ταμείων (παλαιών καθεστώτων), με αποτέλεσμα να διατηρήσει την πολυπλοκότητα του συστήματος.
Σε αυτό προστέθηκαν και οι διάφορες αλλαγές του νομοθετικού πλαισίου, οι οποίες τα τελευταία χρόνια έχουν πάρει τη μορφή χιονοστιβάδας. Το παζλ του ασφαλιστικού έγινε «σπορ» για δυνατούς λύτες.
Στην πραγματικότητα, το κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα είχε δομηθεί πρωτίστως πάνω σε ειδικούς κανόνες και διατάξεις με εξαίρεση ελάχιστες γενικές διατάξεις, που αφορούσαν το σύνολο των ασφαλισμένων, αν και, το δομικά εύλογο του συστήματος, υπαγόρευε ακριβώς το αντίθετο, δηλαδή την ύπαρξη γενικών κανόνων για το σύνολο των ασφαλισμένων και την εισαγωγή των απαραίτητων εξαιρέσεων σε ειδικές μόνο περιπτώσεις, για τις οποίες η διαφοροποίηση κρινόταν αναγκαία, ικανή και κατάλληλη.
Η σημερινή κουβέντα για το ασφαλιστικό σύστημα πρέπει να διεξαχθεί με όρους σοβαρότητας και υπευθυνότητας.
Πρέπει να αξιοποιηθούν τα αποτελέσματα του παρελθόντος, να αποφευχθούν τα ίδια λάθη και να υπάρξει η βούληση για οριστική επίλυση του προβλήματος.
Φυσικά, αυτό, δεν επιτυγχάνεται με βίαιες λύσεις ούτε με υπερβολές.
Οι κοινωνικοασφαλιστικοί κανόνες αντικατοπτρίζονται σε ανθρώπους και μάλιστα συνδέονται με το ιερό δικαίωμα της εργασίας.
Παράλληλα, οι απότομες και αποσπασματικές αλλαγές, όχι μόνο δε λύνουν το πρόβλημα, αλλά το διογκώνουν, κοστίζοντας και στην κοινωνική συνοχή, που τόσο πολύ έχει πληγεί τα δύσκολα χρόνια της κρίσης.
Πρέπει να πούμε μια φορά ξεκάθαρα την αλήθεια στον Ελληνικό Λαό.
Να αφήσουμε στην άκρη αυτούς, που ανήκουν στο χώρο του κ.Τσίπρα και που τόσα χρόνια δεν άφησαν να γίνει κάτι καλό και οργανωμένο στο χώρο της κοινωνικής ασφάλισης για να μην καταλάβει ο Λαός ότι οι ιδεοληψίες τους ήταν λάθος και εγκληματικές και να μη χάσουν την κυριαρχία στα Σωματεία.
Είναι στο χέρι μας να κάνουμε το σωστό, με σεβασμό όχι μόνο στους σημερινούς συνταξιούχους αλλά και στις μελλοντικές γενιές.
Μπάμπης Καούκης
Επικεφαλής Αξιωματικής Αντιπολίτευσης Δήμου Ιλίου
Αναρτήσεις
